BİR YAŞAM BİÇİMİ OLARAK SPOR
Bu yazıda,
0-1 yaş çocuğun jimnastikle tanışmasına, gelişimine katkı sağlayacak hareketler ve öneriler,
Okul öncesi ve okul dönemi çocuğunda sporun önemi,
Başlıca spor dalları
Hangi yaş çocuğu hangi sporu yapmalı?
Çocuğun davranışsal ve kişisel özelliklerine göre hangi sporlar tercih edilmelidir?
Sorularına kısaca cevap aranmaya çalışılmıştır.. Ebeveyn olmak zevkli olduğu kadar emek verilmesi gereken, bütünlük, süreklilik ve özveri isteyen meşakatli bir süreçtir. Bir nebze de olsa yararlı olacağına inanarak, keyifle uygulamalar…
Çocuk ve Spor
Spor çocuğun, temel gelişim alanlarını olumlu yönde etkileyen, geliştiren yaratıcı gücünü ve potansiyellerinin açığa çıkması için yapılması gereken önemli fırsatlar sunar. Sporun bedensel etkileşimi yanında psikolojik, sosyal ve bilişsel gelişim açısından tartışmasız büyük önemi vardır.. Aslında çocuk sporla daha anne karnındayken tanışmalıdır. Anne gebe kalmadan önce de spor yapan bir kadınsa, bilmeli ki doğum öncesi süreci de gebelik sürecini de ve doğum anını da dahakolay geçirecektir
Sporun çocuğun gelişimine bilinen katkıları genel olarak;
- Biyolojik ve fizyolojik, kas ve sinir sistemi gelişimi
- Sağlıklı ruhsal ve bilişsel gelişim
- Paylaşma bilinci,
- Benlik saygısı,
- Sosyal becerilerde kazanım,
- Okulda akademik başarısızlıklarda özgüvenini yitiren çocuklarda tekrar özgüven kazanmasının ders başarısına etkisi,
- Sosyal yaşantıda uyum, toplumsal yeterlilik ve kuralları tanıyarak ilişkilerde uygulayabilme,
- Bireysel hak ve sorumluluklarının farkına varma,yaşamsal alan için olumlu deneyimler,
- Başkalarının hak ve kişiliğine saygı duyma ortamının bir üyesi olma.
- Çağının özelliği olan enerjinin doğru yere kanalize olması, aksi halde potansiyel enerjisini çatışma olarak açığa çıkaracaktır
- Çekingen ve içe dönük yapılarında dönüşüm,
- Düşünce, duygu ve davranışlarda denge,
- Sporun eğitici ve iyileştirici etkisiyle pek çok fizyolojik ve ruhsal rahatsızlıkları önleme ve iyileştirme
İlgi ve yeteneklerine göre spor dalları seçilmelidir, ailenin istekleri yönlendirici olmamalıdır. Bu sebeple bireysel olarak birçok spor dalı ve takım sporlarıyla tanışması ve uğraşması ile çocuk kendi alanını seçebilecektir. Kinestetik zekaya sahip olan çocuklar bu tarz teşviklerle otomatik ve iradeye bağlı olarak hareketlerde kontrolünü sağlayacaktır böylece zihin ve beden koordinasyonu sağlanacaktır. Beyin ile bedende koordineleri çok başarılıdır. Enerjik bir yapıları olduğu için yerlerinde duramazlar.
Bebek Jimnastiği
Bebeklerde beden gelişimin yavaşlamaya başladığı altı aydan sonra jimnastiğe başlanabilmektedir. Hareketler, beslenmesinden önce ya da beslenmesinden bir saat sonra yaptırılmalıdır. Jimnastik sevgiyle, zorlama olmadan ve mümkünse eğlenceli bebeğin keyif alabileceği müzik eşliğinde yaptırılmalıdır.
Jimnastik için sağlanacak ön koşullar:
· Tercih edilen hareketlerden 4-5 form, 2-3 tekrarla, düzenli olarak her gün yaptırılabilir.
· Oda ısısı uygunluğu ( 21-25 derece)
· Giysisiz olacağı gibi ince bir giysi de giydirilebilir,
· Çocuk, rahatsız olduğu ya da yapmaktan keyif almadığı formların yaptırılması için zorlanmamalı esnek davranılmamalıdır.
Bebeğe sırtüstü ve yüzükoyun formlardan oluşmuş hareketlerden seçilmiş örnekler; el koordinasyonu, dikkatini toplama gibi çeşitlerdir.
Sırtüstü yatırılarak yapılan hareketler; sıra ile kolların yana-öne-aşağı-yukarı açılıp kapanması, göğüs üzerinde çapraz kavuşturulması,
Ayak bileklerinden tutularak pedal çevirme, ayak bileklerinden tutularak birleştirilmesi yukarı-aşağı- dairesel hareketlerin yapılması,
Bebeğin ellerinden tutularak hafifçe oturur duruma getirerek tekrar yatırma,
İki ayağından tutularak, dizlerin bükülmesiyle ayak tabanların birleştirilmesi
Yüzükoyun Hareketler:
Ayak bileklerinden birleştirilerek tutularak, yukarı-aşağı hareketler,
Annenin bir eli bebeğin göğsünde, diğer eli sırtta olmak üzere gövdenin üst kısmını hafifçe yukarı kaldırıp indirme,
Ayak bileklerinden tutulan çocuk, havaya kaldırılarak aşağıya doğru sarkıtma ve tekrar yavaşça yüzükoyun karın üzerine yatırma,
Spor Dallarının Sınıflandırılması
Temel Sporlar: Yüzme, atletizm, jimnastik.
Takım Sporları: Basketbol, futbol, voleybol, tenis,
hentbol, su topu, yoga gibi grup sporlarıdır.
Bireysel Sporlar: Bisiklet, binicilik, paten,
Vurmalı dövüş Sporları: Judo, boks, karate, tekvando
gibi genellikle karşılıklı iki kişiden oynamadan
oluşan sporlar.
Hangi yaşlarda hangi sporla yapılmalıdır
Unutulmaması gerekir ki! Spor bir moda değildir; sadece arkadaşları gidiyor diye ya da çocuğa uygun olmayan spor dallarına yönlendirmek telafisi olmayan sonuçlara sebep olabilir. Çocuk yaşına, fiziksel, psikolojik yapısına ve kişisel özelliklerine göre spor alanlarına yönlendirilmelidir.
- 0-1 yaş: Basit oyuncaklarla ve topla oynanan basit oyunlar,
- 1-3 yaş: Basit top oyunları, tırmanma, üç tekerlekli destekli bisiklet,
- 3-5 yaş: Yüzme, atletizm, tırmanma,
- 5-7 yaş: Yüzme, artistik patinaj, atletizm
- 7-9 yaş: Jimnastik, yoga, karate, eskrim, bisiklet, güreş,
- 9-12 yaş: Basketbol, futbol, voleybol, hentbol, masa tenisi, tenis gibi diğer sporlar.
Hangi grup çocuklar, hangi sporlara yönlendirilmelidir?
Saldırgan davranışlar sergileyen çocuklar: Dövüş ve vurmalı şiddet uygulamaya yatkınlık gösterebileceği sporlara yönelmeleri engellenmelidir. Bu teknikleri saldırganlığına hizmet amacıyla kullanabilir. Bu çocuklar için en elverişli spor dalları bireysel ve takım sporlarıdır
Pasif, durgun çocuklar Dövüş sporlarına kontrollü olarak yönlendirilebilir.
Aşırı derecede içe dönük utangaç ve sosyal fobisi olan çocuklar; Takım sporlarına,
Hiperaktif, yerinde duramayan çocuklar; Yoğun enerji gerektiren tenis, futbol, atletizm, yüzme gibi sporlara. Aşırı kilolu çocuklar: çabuk yorulan çocuk grubudur, fazla yormayan; bisiklet, yüzme gibi güç gerektiren, bıktırıcı olmayan uzun sürecek sporlar oldukça yararlıdır.
Dans, bale estetik ve sanatsal bir faaliyet olarak bilinse de tüm duyuların, beden ve zihnin içine katıldığı sayısız yararları olan dinamik bir alandır.
Ayrıca, okullardaki halk oyunları, koro gibi faaliyetlere katılmaları desteklenmelidir. İçinde bulunduğu gruba ait olmak, grubun bir üyesi olduğu için birey olmasına katkı sağlayacak ve çocuğa oldukça keyif verecektir. Okul ile birlikte çocuğun ilgi yeteneklerinin sınanması için de oldukça fırsatlar sunacaktır. Derslerine engel olacaktır düşüncesiyle çoğu aile çocuğunu spor, müzik gibi faaliyetlerden uzak tutmaya çalışır. Oysa, bu tür faaliyetlerin kişisel, bedensel ve zihinsel gelişime sınırsız katkıları vardır. Çocuk her şeyden önce, arkadaş grubu seçiminde seçici davranacaktır, daha denge içinde olacaktır, sorumluluk bilinci gelişecektir.
” her şey doğada ve sende gizli…
Klinik Psik. Doktora Öğrn. Perihan Yıllı, Mart, 2015
http://pozitifid.com/
http://pozitifid.wix.com/pozitifid#!about/cipy
Perihan Yıllı 